Kwalificatie en de toets als kritische vriend

Onderwijs zorgt ervoor dat kinderen kennis, vaardigheden en competenties krijgen die nodig zijn om deel te kunnen nemen aan de maatschappij van nu en later. Dit heet kwalificatie. Daarbij is het onderwijs verplicht de ontwikkeling van kinderen systematisch te volgen, zodat het afgestemd kan worden op wat ieder kind nodig heeft om zich te kwalificeren. Op welke manier gebeurt dat, is dit zinvol en hoe ondersteun je je kind daarbij?

Kleuters
Kleuters leren elke dag iets nieuws: kleuren, tekenen, motorische ontwikkeling, maar ook het leggen van sociale contacten en het maken van vrienden horen daarbij. Zij ontwikkelen zich spelenderwijs in sprongetjes. Daarom volgen leerkrachten hun ontwikkeling nauwgezet door middel van observaties. Leerkrachten in de onderbouw zijn zich bewust van de ‘zone van de naaste ontwikkeling’: in het verlengde van wat het kind al kan of weet, bieden ze materiaal, spel en oefeningen aan.

Vanaf groep 3
Vanaf groep 3 krijgen de kinderen zogenoemde methodegebonden toetsen. Deze toetsen wijzen uit wat het kind al weet van het blok dat geoefend is. Hierdoor kunnen leerkrachten beter inspelen op de behoeften en daarmee op de ontwikkellijn van een kind. Behalve toetsen wordt ook geobserveerd. Twee keer per jaar zijn er methode-onafhankelijke toetsen voor de basisvakken rekenen, lezen, taal en spelling. Doelstelling is te kijken wat een kind beheerst vanuit de leerstof van het afgelopen half jaar. Op basis van deze toetsen beoordeelt de leerkracht of een kind extra uitdaging en/of ondersteuning nodig heeft.

Groep 8
Sinds een aantal jaren is het verplicht om een eindtoets af te nemen in groep 8. Deze staat gepland in april, dus nadat het definitieve advies voor het voortgezet onderwijs al is gegeven. De toets is dus niet leidend voor het advies, maar kan wel gebruikt worden om het gegeven advies te heroverwegen.  

Zin en onzin van toetsen

De laatste tijd zijn er veel discussies over toetsen in het onderwijs. Is dit zinvol? Kunnen we niet beter en meer vertrouwen op het observatievermogen van de leerkracht? Die werkt elke dag met het kind en ziet meestal snel waar er meer uitdaging of extra ondersteuning nodig is. Daarnaast leveren toetsen sommige kinderen (en ouders) stress op. Er zijn zelfs kinderen die gaan oefenen voor toetsen om een zo hoog mogelijk resultaat te halen. Dit is uiteraard niet de bedoeling. Bovendien is het effect ervan meestal maar tijdelijk. Laten we een toets vooral beschouwen als ‘kritische vriend’ die aantoont welke groei een kind doormaakt en meestal bevestigt wat een leerkracht al gezien heeft. Ga er als ouder vooral relaxt mee om.

Onderwijs is meer dan alleen kwalificatie en toetsen, ook socialisatie en persoonsvorming zijn belangrijke onderwijspijlers. In onze volgende blogs lees je hier meer over.