Zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid en zelfstandigheid zijn 2 aspecten in de opvoeding die veel met elkaar te maken hebben. We voeden onze kinderen op om zich te kunnen redden in het leven en later zelfstandig te kunnen leven. Daarom gaan ze ook naar school, om bijvoorbeeld te leren rekenen en te leren lezen. Belangrijke vakken en belangrijke kennis voor later. Maar zelfredzaamheid begint al veel eerder!
Zelfredzaamheid is een van de eerste stappen op weg naar groter worden. Veel kinderen willen iets ook graag ‘zelf doen.’ Hoe vaak hoor je de kleuters dit zinnetje niet zeggen!?
Maar wat kan een kind wel en wat is echt nog te moeilijk. Waar heeft hij hulp van de volwassenen nodig? Wat kan hij al zelf? Wat mogen we van een kleuter verwachten?
Een vierjarige kleuter redt zichzelf bij eten en drinken en naar het toilet gaan. Een 4-jarige snuit zelf zijn neus als dat gevraagd wordt. Aankleden en de kleren in de juiste volgorde aantrekken is iets dat enige moeite kost maar voordat een kleuter 5 jaar is, kan hij dat allemaal. De uitzondering is wel… een moeilijke knoop van een spijkerbroek of veters strikken. Maar schoenen aantrekken moeten ze weer echt zelf kunnen. Soms zitten de schoenen dan nog aan de verkeerde voet en daar is dan wel weer een beetje sturing van een volwassene nodig. Een jas aantrekken moeten ze weer zelf kunnen, inclusief het dicht ritsen van hun jas.
Kinderen leren door te doen! We kunnen ze nog zo goed vertellen hoe iets moet, maar bij een kleuter werkt dat vaak niet. Doen en proberen is leren!
Een vijfjarige kleuter gaat meer op zijn uiterlijk letten. Wat ziet er mooi uit? Wat hebben de ander kinderen aan? Kinderen kunnen dan ook mee beslissen in wat ze die dag zelf graag aan willen. Kinderen van 5 gaan met wat hulp ook zelf hun tanden poetsen. Ze kunnen zichzelf helemaal alleen aankleden.
Een zesjarige redt zichzelf met moeilijke sluitingen, kleine knopen, gespen en veters. Hij poetst zelf zijn tanden. Ze kunnen ook zorgdragen voor hun omgeving bijvoorbeeld kleding op de goede plaats in de kast leggen. Of hun kleding netjes houden als ze naar een feestje moeten.
In de klas is zelfredzaamheid belangrijk tijdens gym. De kinderen kleden zich uit en trekken hun gymkleren aan. Om te zorgen dat ze straks hun eigen kleding weer kunnen aantrekken moeten ze de broeken en truien op de leuning van hun stoel leggen. Sokken stop je in je schoenen, want anders ben je ze kwijt als je je straks weer moet aankleden. Anders kunnen de sokken zomaar aan de voeten van een van je buren terecht komen.
Deze winter is tot nu toe nog aangenaam van temperatuur, maar straks komt de kou met daarbij de sjaals, mutsen, handschoenen of wanten. Jezelf goed aankleden is dan extra belangrijk. Als het droog is spelen de kleuters ook in de winter gewoon een poosje buiten.